آداب و سنن عید فطر

از انس رضی الله عنه روایت است که گفت: هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم به مدینه آمدند مردم دو روز را داشتند که به بازی و سرگرمی مشغول می‌شدند و جشن می‌گرفتند. پیامبر صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم فرمود: الله جل جلاله بجای آنها دو روز بهتری برای شما قرار داده است. روز عید فطر و روز عید قربان. (رواه النسائی وابن حبان- صحیح).

آداب و سنن عید:

از سعید بن مسیب رضی الله عنه روایت است که گفت:

سنت عید فطر سه چیز است:

پیاده رفتن به مصلی (محل برگزاری نماز).

 خوردن خرما قبل از خروج به نماز عید.

 رعایت نظافت، استعمال بوی خوش و مسواک زدن.

پیامبر صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم در روز عید فطر، صبح زود قبل از خوردن چیزی، چند دانه خرما به تعداد فرد (وتر) می‌خوردند. (بخاری ۹۵۳).

رسول الله صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم در راه رفتن به مسجد در روز عید تکبیر می‌گفتند. (المحاملی/ صحیح ۲/ ۱۴۲).

و اصحابشان همچون ابن عمر (رض) و ابی امامه (رض) صدای خود را در این تکبیر بالا می‌بردند. (البیهقی/ صحیح ۳/۲۷۶).

تکبیر عید فطر از غروب خورشید آخرین روز رمضان با تکمیل (۳۰ روز یا رؤیت هلال ماه شوال) و به نص آیه (ولتکملوا العدة ولتکبروا الله على ما هداکم) شروع می‌شود و رسول الله صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم آخرین وقت آن را پایان نماز عید مشخص کردند طبق حدیثی که از رسول الله صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم نقل شده است. (المحاملی/صحیح ۲/۲۴۱).

الفاظ تکبیر:

الله اکبر الله اکبر، لا إله إلا الله، والله اکبر الله اکبر، ولله الحمد (ابن شیبه).

الله اکبر الله اکبرا لله اکبر، لا إله إلا الله، والله اکبر الله اکبر، ولله الحمد (امام مالک وامام شافعی این لفظ را نیز جائز می دانند).

اهمیت نماز عید وتاکید به رفتن به نماز عید:

از ام عطیه رضی الله عنها روایت است که گفت: رسول الله صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم به ما فرمودند که دختران بکر (ازدواج نکرده) و زنان قاعده را به مصلی ببریم تا کار نیک و دعوت مسلمانان را مشاهده کنند و زنان قاعده از مصلی کناره می‌گرفتند (متفق علیه /بخاری /مسلم ۸۹).

حال وقتی پیامبر صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم  به زنان چنین توصیه می‌کند مطمئنا این اهمیت و تاکید پیامبر (ص) شامل حال مردان بیشتر می‌شود.

رسول الله (ص) در روز عید فطر وقتى نماز تمام می‌شد تکبیر را قطع می‌کردند (المحاملی).

پیامبر صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم پیاده به مصلی می‌رفتند و برمی‌گشتند. (ابن ماجه / حسن ۱۲۹۴).

برای مأمومین مستحب است که برای نماز عید زود به مصلی بروند اما برای امام سنت است دیرتر به مصلی برود. (بخاری۹۵۶).

برای نماز عید سنت قبلیه و بعدیه وجود ندارد. ولی وقتی وارد مسجد شدیم می‌توانیم سنت تحیه مسجد بخوانیم.

نماز عید دو رکعت است که بصورت زیر خوانده می‌شود :

پس از تکبیرة الإحرام دعای استفتاح را می‌خوانیم و سپس هفت تکبیر دیگر می‌گوییم در رکعت دوم بعد از تکبیر انتقال (بالا آمدن از سجود) پنج تکبیر دیگر می‌گوییم در هر رکعت پس از تکبیرات دعای تعوذ « أعوذ بالله » و سوره حمد می‌خوانیم- در بین تکبیرات حمد و ثنای خدا را می‌گوییم و او را مورد مجد و تعریف قرار می‌دهیم (سبحان الله والحمدلله و لا إله إلا الله والله اکبر) و بر رسول الله صلوات می‌فرستیم. (طبرانی / صحیح ۹۵۱۹).

تبریک و تهنیت گفتن به یکدیگر:

اصحاب رسول الله صلی الله علیه وآله وصحبه وسلم هنگامی که روز عید همدیگر را ملاقات می‌کردند به یکدیگر می‌گفتند: تقبل الله منا و منکم (خداوندا از ما و شما قبول بگرداند) (المحاملی حسن).

کسانی که به نماز عید همراه امام نرسند و همچنین زنانی که در خانه هستند می‌توانند آن را بجا آورند. (بخاری۹۸۷).

برخی از منکرات که در عید انجام داده می‌شود و باید از آنها پرهیز کرد:

تکبر و کوچک شمردن دیگران.

مصافحه و دست دادن به نامحرم.

تقلید مردان از زنان وبرعکس در حرکات و لباس.

رفتن زنان با آرایش و زینت و بوی خوش به اماکن عمومی و ایجاد اختلاط.

اسراف و زیاده‌روی در تمام موارد خصوصا در لباس و سفره عید.

عدم توجه به فقراء و نیازمندان.

عدم رعایت صله رحم مخصوصا نسبت به کسانی که به کمک و یاری نیاز دارند.

شیخ موسی بازماندگان

منبع: سایت جامع فتوی اهل سنت