فواید ذکر اولیاء الله

          بهزاد 
            بازدید : 37940
          یکشنبه 30 تیر 1392
           نظرات (0)
        

الحمد لله الجواد بافضل انواع النعماء، المنان باشرف اصناف العطاء، المحمود فی اعالی ذری العز و الکبریاء، المعبود باحسن اجناس العبادات فی اعماق الارض و اطباق السماء، ذی العظمه و الجبروت و البهاء، و الجلاله و الملکوت و السناء، الذی خلق اولیائه الذین قال فی حقهم فی کتابه العزیز «اَلا اِنَّ اَولیاء اللهِ لا خَوفٌ عَلَیهِم و لا هُم یَحزَنُون» و ایضا قال فی حدیثه القدسی «انَّ اولیائی من عبادی الذین یُذکَرُونَ بِذِکرِی و اُذکَرُ بِذِکرِهِم».

مقدمه

بعد از قرآن کریم و حدیث رسول اکرم صلی الله علیه و سلم هیچ سخنی بالاتر از سخنان مشایخ طریقت (رحمهم الله) نیست؛ چون سخن ایشان نتیجه ی کار و حال است نه ثمره ی حفظ و قال، و از عیان است نه از بیان، و از اسرار است نه از تکرار، و از علم لدنی است نه از علم کسبی، و از جوشیدن است نه از کوشیدن، و از عالم (ادّبنی ربی) است نه از جهان (علّمنی ابی)؛ و ایشان ورثه ی انبیاء علیهم الصلاه و السلام است.
لذا خداوند قلبهایشان را با اهداء کردن انوار جواهر دین روشن ساخت. و آنان را برای جمع آوری مفاخر یقین توفیق داد از این رو ذکر آنان کفاره ی گناهان بندگان عاجز خداوند و مرحمی بر دلهای زخم خورده ی آنان می باشد.
پس در این مقاله که هم اکنون مورد سمع عزیزان قرار می گیرد ابتدا بر تعریف و شناخت اولیاء الله پرداخته و بعد از آن بنا بر اقتضای مجلس، مختصری بر شرح حال شاه محمد عثمان سراج الدین نقشبندی پرداخته و در آخر چکیده ای از فوائد ذکر اولیاء الله، خواهم پرداخت. اگر چه ذکر فوائد آنها را نمی توان با قلم و کاغذ بیان کرد و دست از نوشتن آن عاجز است، و لی از آن جایی که این جلسه ی نورانی (جلسه رضوان) در این سال موضوع خود را به اولیای کامل و مکمل حضرت شیخ محمد عثمان سراج الدین نقشبندی اختصاص داده است، جای بسی خوشحالی می باشد که اینجانب نیز حداقل با ارائه ی مقاله ای سهم کوچکی در این امر خداپسندانه داشته باشم. باشد که مورد پسند شما عزیزان واقع گردد.

تعریف و شناخت اولیاء الله

«ولی» در لغت به معنای دوستدار، یار و مددکار می باشد. و در اصطلاح، عارف به ذات اقدس خداوند متعال و صفات او، به گونه ای که مواظبت بر طاعت خداوند دارد و مجتنب از معاصی و مُعرِض از سرگرمی به لذتها و شهوات می باشد. و شرط ولی این است که، محفوظ از گناه باشد همچنانیکه شرط انبیاء علیهم السلام معصوم بودن است.
از امام نبوی رحمه الله سؤال شده است که اولیای خداوند چه کسانی هستند؟ جواب دادند کسانی هستند که وقتی آنها را ببینی به یاد خدا بیفتی. و نیز گفته شده است معرفت اولیای خداوند سخت تر از معرفت خداوند است؛ چون علامت های خدا شناسی خیلی زیاد است ولی علامت های اولیاء را هر کسی نمی بیند و هر کسی آنها را نمی شناسد؛ چون خداوند در حدیث قدسی می فرماید: «اولیائی تحت قِبابی لا یعرفهم غیری» یعنی اولیای من زیر قباب من است و غیر از من هیچ کس آنها را نمی شناسد.
حضرت بایزید بسطامی رحمه الله گفته است: اولیاء الله مانند عروس می باشند و فقط محرم هایشان آنها را می بینند و آنان مستور و پوشیده می باشند. و هیچ کس آنها را نه در این دنیا و نه در آخرت خواهد دید.
حضرت شیخ عبدالقادر گیلانی گفته است: اولیای خداوند بیدار کننده ای دارند که آنان را بیدار می کنند و معلمی دارند که آنان را تعلیم می دهد و خداوند اسباب تعلم را برای آنها آماده می کند. حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و سلم فرموده اند: «اگر شخص مؤمن بر قله ی کوهی قرار گیرد خداوند عالمی را برانگیزد تا او را تعلیم کند».

مختصری بر شرح حال شاه محمد عثمان سراج الدین نقشبندی

یکی از دوستان عاشق خداوند، اولیای کامل و مکمل، حضرت غوث السالکین و امام الواصلین، حضرت شیخ محمد عثمان سراج الدین نقشبندی (اعلی الله مقامه) رهبر طریقه ی علیّه ی نقشبندیه، عارف برگزیده و پیر بحق رسیده، فرزند شیخ محمد علاء الدین بن عمر ضیاء الدین بن قطب العارفین شیخ عثمان سراج الدین نقشبندی می باشد.
شیخ محمد عثمان در سال 1275 هجری شمسی در روستای صفی آباد از توابع شهر جوانرود کرمانشاه دیده به جهان گشود. و از همان آغاز کودکی همراه برادرش مولانا خالد به تحصیل علوم دینی پرداختند و از پنج سالگی در مراسم ختم صوفیان شرکت می کردند، و وارد طریقه و کسب سلوک شده و مدارج روحی را اندک ـ اندک طی کردند.
شیخ در عرفان بیشتر تحت نظر پدر گرامیشان بوده اند و در ایام سلوک ریاضتها کشیده اند و حتی در طول یکسال، فقط آب و نان خورده اند.
چندی نگذشت که بعد از تحصیل و فراغت از سلوک و مدارج علمی و روحی نزد پدر خود، که در بیاره بود به اداره ی امور خانقاه ها و مدارس بیاره و دورود مشغول شدند و به ارشاد پرداختند و بعد از وفات پدر گرامیشان که در سال 1332 هجری شمسی اتفاق افتاد، به امر و وصیت وی بر مَسند ارشاد نشست. این امر تا سال 1375 ادامه یافت و به علت آشفتگی اوضاع سیاسی عراق به دورود برگشت و خانقاه و مدرسه ی دورود را توسعه داد، و در کمال نفوذ و محبوبیت به ارشاد و خدمت پرداختند.
در این زمان، علماء، علاقمندان، مریدان و افراد بسیاری از سایر اقشار مردم، از سایر نقاط ایران و کشور های هم جوار اسلامی به دورود و خدمت او می شتافتند و دورود جامعیت بی نظیری یافته بود. همچنین خود شیخ نیز در همین سالها چندین بار با جمعی از علماء و مریدان خود برای سرکشی به مریدان تالش و ترکمن صحراء به مسافرت پرداختند. و پس از وقوع انقلاب در سال 1357 و آشفتگی احوال مرز های غربی ایران، در سال 1358 به بیاره برگشتند، و پس از مدت یک سال در سال 1359 با وقوع جنگ ایران و عراق، به بغداد هجرت کردند و در خانقاه خود به ارشاد پرداختند.
بعد از آن شیخ در سال 1368 به عمان نقل مکان کردند و بعد از دو سال به استامبول رفتند و تا زمان وفات در خانقاه خود به ارشاد و خدمات دینی مشغول شدند. سرانجام پس از عمر طولانی در ارشاد و تربیت طالبان طریقت و دین به مسلمانان، در نخستین ساعت بامداد روز پنج شنبه، 21 رمضان المبارک 1417 هجری قمری، برابر با 11 بهمن 1375 هجری شمسی و 31 ژانویه 1997 میلادی پس از حدود 10 روز بیماری، در یکی از بیمارستان های شهر استامبول، خرقه تهی و جان به جانان تسلیم کرد (روحش شاد و یادش گرامی باد).
وفات شیخ ضایعه ای جبران ناپذیر و حادثه ای دردناک بود و دل خیل مشتاقان و علاقمندان به عرفان و طریقت و دوستداران و مریدان وی و قلوب قاطبه ی مسلمین را بدرد آورد و پس از یک هفته، جنازه ی ایشان، با حضور هزاران نفر از ارادتمندانش (که روزها پیش در استامبول گرد هم آمده بودند) در خانقاه او در همان شهر، به خاک سپرده شد.
وفات شیخ، باعث تأثر و تأسف مسلمانان گردید، به طوری که در خیلی از شهر های کشور های اسلامی، مجالس ترحیم، بزرگداشت و یادبود او برگزار شد. چون مصیبت وارده بر خاندان خدمتگزار سراج الدین که حدود سه سده در سایه ی نشر شریعت و رواج طریقت، خادم اسلام و مسلمین و موجب وحدت و امنیت در بلاد اسلامی بوده اند ضایعه ی جبران ناپذیر و مصیبت عظمایی بود، که سالکین و پیروان طریقه ی حقیه ی نقشبندیّه و قادریه را متزلزل و قدرت تحمّل را، از عموم مسلمین سلب کرد.
از آن روز تا به حال داغداران آن حضرت و تشنگان طریقت هر ساله با کاروان های عظیم به زیارت آن رهبر والا مقام می روند، تا اینکه مرحمی باشد بر دلهای زخم خورده شان (خداوند بر همه ما نیز این سعادت بزرگ را نصیب فرماید) و همچنین مریدان حلقه های ذکر را همانگونه که شیخ دستور داده است به صورت تمام و کمال به جا می رسانند، و با رابطه برقرار کردن با شیخ تسلی روحی پیدا کرده و به خداوند تقرب می جویند.

چکیده ای از فوائد ذکر اولیاء الله

یاد بود و یاد کرد بزرگان جهان و در کل، کسانی که در یک یا چند صفت نیکو، از معاصران خود پیشی گرفته اند علاوه بر آنکه، مطابق گفته ی خواجه ی انبیاء: (تَنزِلُ الرَّحمَةُ عِندَ ذِکر الصَّالِحینَ). یعنی ذکر اولیاء الله باعث نزول رحمت می شود، منافع دیگری هم دارد، که بارزترین آن، بزرگداشت آن صفات نیکوست و در یک جمله و مفهمومی والاتر، ذکر پروردگار است که مظهر و آفریننده ی همه ی خوبیها و زیباییهاست؛ خداوند متعال در قرآن کریم می فرماید: «اَلا بذکر الله تطمئنُّ القلوب». یعنی همانا دل آرام گیرد با ذکر خدای.
ذکر به معنای یاد کردن، بیان کردن، ثنا و ستایش و پند در قرآن مجید می باشد. و در اصطلاح عرفانی یاد کردن خدای تعالی است به جلی و خفی و لسانی و حلقی و قلبی و بمراتبِ عام و خاص و اخص تقسیم می گردد.
ذکر در قرآن مجید و احادیث نبوی فراوان بیان گردیده است. و در باره ی آن صحبت شده است. عارفان اسلامی نیز در باره ی ذکر فراوان سخن گفته اند.
امام محمد غزالی در کیمیای سعادت می گوید: مقصود و لباب همه ی عبادت ها یاد کرد خدای تعالی است و عماد مسلمانی نماز است و مقصود از وی ذکر حق تعالی است. و سِرّ و لباب همه ی عبادات ذکر است.
مولانا جلال الدین در این باره می فرماید:

ذکـــر آرد فـکــر را در اهتـــزاز
ذکــر را خورشید ایــن افسرده ساز
اینقــدر گفتیم، باقــی فـکر کــن
فکر اگر جامع بود، رو ذکر کن
ذکر گو تا فـکر رو بالا کند
ذکر گفتن فــکر را والا کند
ذکر حق پاک است و چون پاکی رسید
رخــت بربنــدد، بـرون آیـد پلیـد
نــام او را مـی شُنُـو بــی امتـحـان
از زبـــان جمـــله ذرات جهـــان

و عطار در تذکرة الاولیاء از زبان ذو النون مصری می گوید: (ذکر خدای تعالی غذای جان من است) و ابو سلیمان دارانی می گوید: (دل مؤمن روشن است به ذکر، و ذکر غذای اوست). اگر کلام عارفان و صوفیان عالم درباره ی ذکر و کیفیت و مراتب آن جمع آید خود کتابی مستقل خواهد شد.
عارفان راستین به رابطه ی ذکر با اخلاق رحمانی و ربانی توجه داشته و مبلّغ اخلاق و رفتار نیک و جوانمردانه در جامعه ی اسلامی بوده اند. پایبندی به سنت نبوی و رعایت حدود شریعت الهی و پیروی از اولیاء و مشایخ بزرگوار راه وصول به کمال و نهایات عرفان است.
آری انسان خدا جو و خدا خواه در هر دوره و عصر و زمانی با یاد خدا قدم در مسیر حق می تواند به آرامش و اطمینان قلبی دست پیدا کند و خود را از اسارت در چنگال نفس و مظاهر مادی و غم و شادی های مجازی آزاد نماید و به معنویت و روحانیت و کمال برسد و در زمره ی اولیاء حق قرار بگیرد. و اگر آدمی به این مرحله رسید خوشا به سعادت و احوال او و این میسّر نمی گردد مگر اینکه از خرمن پر فیض مشایخ بزرگ و عارفان واقعی خوشه و توشه برگیرد و قدم در راه نهد و مسیر کمال را زیر نظر عارف ربانی طی نماید.
اعمال صالحه ی فرد مؤمن جهاد با نفس و دوری از منکر است و رفع مناهی و امر به معروف و انجام عبادت و شرکت در محافل عبادی دیگری چون حج و زکات و غزا در راه دین است، همه ی اینها که دست به دست هم دادند مؤمن را در تمامی ابعاد وجودی خویش برای «انسان کامل» شدن آماده می سازد و به همت پیر و مرشدی کامل و با مراقبت ظاهری و باطنی ایشان، مرید می تواند سدها را بشکند و حجاب ها را بردارد و به تعالی برسد و همچنان، بایزید بسطامی همه، او گردد. و همچون حلاج ها و سراج الدین ها و محی الدین عربی ها، و شهاب الدین سهروردی ها به جز خدا هیچ نبیند و به این بیت مترنم گردد که:

نیست در خانه ی دلم جز یار * لیـس فـی الـدار غـیره دیّــار

شیخ ابو علی میگوید: در شنیدن سخنان اولیای خداوند دو فائده است، یکی آنکه اگر شنونده مرد باشد همتش قوی شده و طلبش زیاد شود، دوم آنکه: اگر در خود قصوری ببیند آن را فروشکند. از این رو شیخ محفوظ رحمه الله علیه می فرماید: خلق را به ترازوی خود وزن مکن، بلکه به ترازوی مردان، راه خود را بسنج؛ چون در این صورت فضل آنها و افلاس خود را خواهی دانست.
حضرت جنید بغدادی رحمه الله علیه گفته است: سخنان و حکایات اولیای خداوند مانند لشکری است از لشکر های خداوند و اگر مرید دلشکسته باشد از لشکر مدد یافته و قوی همت گردد. خداوند متعال نیز می فرماید:«و کُلاًّ نَّقُصُّ عَلَیکَ مِن اَنباءِ الرُّسُلِ ما نُثَبِّتَ به فُؤادَک». یعنی ای محمد صلی الله علیه و سلم ما قصه ی گذشتگان را به شما می گوییم تا دل شما بدان آرام گیرد و قوی شود.
پس این سخنان پیران ما، بهترین سخنان است، از چند وجه: اول آنکه دل مردم را از دنیا سرد می کند، دوم اینکه آخرت را بر فکر ها خطور می سازد و سوم آنکه دوستی خداوند را بر دل مردم پدید می آورد و چهارم اینکه اگر سخنان را شنیده و آن را در طریق راه خود قرار دهند آذوقه ی راه بی پایان را فراهم ساخته اند.
فائده ی دیگر این است که فردای قیامت نظری به شفاعت در کار این مردم عاجز کنند و مانند سگ اصحاب کهف (اگر چه با استخوانی) ما را نا امید باز نگردانند.
در انتها نتیجه ای که می توان از این مقاله گرفت این است: از آنجایی که فضیلت و برتری اولیای خداوند بر ما تفهیم شد و از فوائد سخنان و حکایات آنها مطلع شدیم، در این زمانیکه همگی غرق گناه هستیم احتیاج به مرشد کاملی داریم که ما را از گرداب هلاکت نجات دهد. اگر نگاهی به اطراف خود بیاندازیم خواهیم دید که مرشد کاملی در بین ما وجود دارد، پس چرا نباید با این جواهر گران بها رابطه بر قرار نکنیم؟ چرا نباید از وجود پر برکت و پر فیض ایشان استفاده نکنیم؟ و چرا قدر این نعمت بزرگ را ندانیم؟ در نتیجه هر چه زود تر باید از خواب غفلت بیدار شویم و فرصت را غنیمت شمرده و روی به عرفان الهی نهاده و خود را مرید این مرشد کامل قرار دهیم.
خداوندا و پادشاها! اگر چه ما از هیچکسانِ این راهیم وبنده ی عاصی بیش نیستیم، اما محب اقوال و احوال و رموز و اشارات ایشانیم. به حقّ وحدانیتِ قیّومیّت و به حق جان پاک انبیاء و رسل و ملائکه ی مقرب و اولیاء و مشایخ و علمای حضرت تو، ما عاجزان و بیچارگان را از این قوم محجوب مگردان. (اِنَّکَ وَلِیُّ الاِجابَه).

آمین یارب العالمین بحرمة من ارسلته رحمة للعالمین

نویسنده: عبد الجبار آخوند خرمالی

ارسال نظر برای این مطلب